၁။ ေအာင္ခ်ိမ့္အစ မုိဃ္းေဇာ္ အဆုံး ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္တုန္းက အႏုပညာၾသဇာနဲ႔ ၀ါသမၻာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့ၾကတဲ့ ၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာ အမ်ားစု အေနနဲ႔ ေခတ္နဲ႔အညီ ကဗ်ာေရးဟန္အသစ္ေတြ
ဆက္မဖန္တီးႏုိင္ေတာ့ဘဲ
ေခတ္ေပၚကဗ်ာအေဟာင္းထဲမွာပဲ ရပ္တန္႔က်န္ေနခဲ့ၾကၿပီလို႔ ကုိယ္ ထင္တယ္။ အာရုံခံစားပုံ လတ္ဆတ္ၿပီး လူငယ္ဆန္တဲ့ ေနမ်ဳိး၊ ပုိင္၊ ေမာင္ေဆးရုိး၊ မင္းေဆြႏွစ္၊ ႏုိင္မြန္ေအာင္သြင္၊ ခရမ္းျပာထက္လူ၊
ခုိင္ၿမဲေက်ာ္စြာ၊ေမာင္ဖီလာ၊ ကုိေရြး သူတုိ႔ကေတာ့ ျခြင္းခ်က္ေပါ့ေလ။ ကဲ ညီေလးတုိ႔အျမင္ကုိ ေျပာပါဦး။
-ဆရာယူဆသလိုပဲဆရာေအာင္ခ်ိမ့္တို႔ ဆရာမိုဃ္းေဇာ္တို႔ေတြဟာ ကဗ်ာေရးဟန္ အသစ္ေတြ မဖန္တီးပဲရွိေနတာတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဆရာေတြထဲကေနပဲတိုက္ခိုက္ ရုန္းထြက္လာခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေရးဟန္အသစ္ေတြေနာက္ကို မလိုက္ပဲ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္မူလ ေရးသားဟန္မွာပဲ ဆက္လက္ရပ္တည္ေနတာလည္း ျဖစ္နိုင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲ့ဒီ့လိုျမင္မိတယ္။လူငယ္ေတြရဲ႕ လတ္ဆတ္တဲ့ အေတြးအေခၚ ခံစားမႈေတြက ေခတ္အဆက္ဆက္ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္ခဲ့တာခ်ည္းပဲျဖစ္လို႔ကဗ်ာေရးဟန္အသစ္ေတြ၊ အေတြးအေခၚအသစ္ေတြ ဖန္တီးဖို႔ဆိုတာ အမွန္တကယ္လိုအပ္တယ္လို႔ ယူဆတယ္။
၂။ ညီေလးတုိ႔က ၂၀၁၀ အလြန္မွာ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆုံး မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြေပ့ါ။ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ့ အနာဂတ္အလားအလာက ညီေလးတုိ႔ ရဲ့ အႏုပညာ ဖန္တီးမႈအေပၚမွာ မူတည္ေနၿပီ။ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ဟာလည္း ညီေလးတုိ႔ လက္ထဲ ေရာက္ေနၿပီလို႔ ကိုယ္ ယူဆတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ လူမႈေရးနဲ႔ အႏုပညာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈ သိပ္မရွိတဲ့ ၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာေတြက ေနာက္ဆုံး မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ေတြ ေပၚထြက္ေနၿပီဆုိတာ သတိမထားမိၾကေသးဘူး။ တခ်ဳိ႔ ကဗ်ာဆရာေတြအယ္ဒီတာေတြက်ေတာ့လည္း သတိထားမိေပမဲ့ လူငယ္ေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳ တန္ဖုိးထား ေနရာေပးဖုိ႔ ၀န္ေလးတြန္႔ဆုတ္ေနၾကေသးတယ္။သူတုိ႔ကုိ ဘာေျပာခ်င္လဲ။
ေနာက္ဆံုးမ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ ပရင့္မီဒီယာမွာေကာ၊အြန္လိုင္းမီဒီယာမွာ ပါ အခိုင္အမာရပ္တည္ျဖစ္ေပၚေနၿပီဆိုတာကို ၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာေတြ အေနနဲ႔သတိထားဖို႔ လိုတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔နိုင္ငံမွာ ကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ခါးဆစ္ခ်ိဳးခံထားရတယ္။အထူးသျဖင့္ နိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားဟာ အခုထက္ထိ ေလးလံုးစပ္ကဗ်ာေတြကိုပဲ ျမန္မာကဗ်ာအျဖစ္သတ္မွတ္ထားတာေတြ၊ ေက်ာင္းသံုးဖတ္စာအုပ္ေတြမွာ တစ္ဖက္ေခတ္က ကဗ်ာအို ကဗ်ာပ်က္ ကဗ်ာအစုတ္အျပတ္ေတြကိုပဲသင္ၾကားပို႔ခ်တာေတြ စာေပဆုေတြေပးတဲ့အခါ ဂႏၵ၀င္အေရးအသား ေတြကိုပဲ ေပးတာေတြ စသျဖင့္ေပါ့။ အဲ့ဒီ့လို အေျခအေနေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ကာလမွာ အဲ့တာေတြကိုတိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးပစ္ဖို႔ ေတာ္လွန္ဖို႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ လိုအပ္တယ္။ လူငယ္ေတြမွာ လတ္ဆတ္တဲ့အေတြးအေခၚေတြနဲ႔ေပါက္ကြဲလြယ္တဲ့ စိတ္အေျခခံစြမ္းအားေတြရွိ တယ္။ ေခတ္ၿပိဳင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ႕ အနာဂါတ္အလားအလာဟာကၽြန္ေတာ္တို႔ မ်ိဳးဆက္သစ္လူငယ္ ေတြလက္ထဲကို ေရာက္ရွိေနၿပီဆိုတာ မျငင္းဆန္နိုင္တဲ့ကိစၥပါ။ စိတ္မေကာင္းစရာက ဆရာေအာင္ ရင္ၿငိမ္းေျပာသလို လူငယ္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈအားနည္းတဲ့၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာေတြက မ်ိဴးဆက္သစ္ေတြ ဆက္ခံေရာက္ရွိေနၿပီဆိုတာ မ်က္ကြယ္ျပဳထားတဲ့ကိစၥပါ။တခ်ိဳ႕အယ္ဒီတာေတြ က လူငယ္ေတြအေပၚ နွိပ္ကြပ္တာကို ကၽြန္ေတာ့္လို လူငယ္ကဗ်ာဆရာတိုင္း၊ အထူးသျဖင့္အြန္လိုင္းမီဒီယာကေန ပရင့္မီဒီယာေပၚထိ တက္ေရာက္ေရးသားေနတဲ့ လူငယ္ ကဗ်ာဆရာတိုင္း ၾကံဳေတြ႔ဖူးၾကမယ္ဆိုတာေသခ်ာပါတယ္။ သူတို႔ကို ကဗ်ာသမိုင္းလမ္းေၾကာင္း တဆစ္ခ်ိဳးအေျပာင္းအလဲႀကီးဟာ မၾကာခင္တဟုန္ထိုးျဖစ္ပြါးလာေတာ့မွာျဖစ္လို႔ သမိုင္းရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈကို အလြယ္တကူလက္ခံဖို႔ ႀကိဳးစားေပးပါလို႔တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။
၃။ လက္ရွိ အေျခအေနအရ ၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာ အခင္းအက်င္းမွာပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာအျပင္ အယ္လ္ပီ ၊ နီယုိေမာ္ဒန္၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ စမ္းသပ္၊စကားေျပကဗ်ာ၊ ဖလာ့ဖ္ စသျဖင့္ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္ေတြ အယူအဆေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေနၾကတယ္။ အဲဒီ ကဗ်ာအယူအဆ/ အႏုပညာ လက္ရာေတြအေပၚ ညီေလးတုိ႔ရဲ့ အျမင္။
အဲ့ဒီ့ကဗ်ာအယူအဆေတြအေပၚထားတဲ့ အျမင္ေတြကို ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေျပာရင္ အေတာ့္ကိုရွည္ရွည္လ်ားလ်ားေျပာရမွာပါ။ အဲ့ထဲက တခ်ိဳ႕႕ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြက နိုင္ငံျခားမွာ အခ်ိန္ယူၿပီးျဖစ္တည္ခဲ့တာျဖစ္ေပမယ့္ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာေတာ့ ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ဆ္ိုသလို ေရာက္ရွိလာတာေတြ႔ရပါတယ္။ေလ့လာေနရဆဲ အယူ၀ါဒေတြရွိသလို ဖြတ္ဖြတ္ေက်ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ၀ါဒေတြလည္းရွိေနပါတယ္။အထူးသျဖင့္ အယ္လ္ပီဟာ ဖြတ္ဖြတ္ေၾကေနပါၿပီ။ အယ္လ္ပီကဗ်ာဆရာေတြကို ႀကိဳက္ပါတယ္ဆိုတဲ့ပရိတ္သတ္မရွိသေလာက္ထိ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ကဗ်ာအယူအဆအသစ္ေတြေပၚလာတာကို ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ဘယ္လိုအယူ၀ါဒမ်ိဳးကိုမဆို အသစ္ဖန္တီးၿပီးသြားနိုူင္တာအေကာင္းဆံုးပါပဲ။
၄။အဲဒီ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာေတြထဲက ညီေလးတုိ႔ အာရုံတိမ္းညြတ္မႈ ရွိတဲ့ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစား။ အဲဒီကဗ်ာေဗဒအေပၚ နားလည္ခံယူထားပုံ အႏွစ္ခ်ဳပ္။ တကယ္လို႔ ညီေလးတုိ႔ လက္ရွိေရးေနတဲ့ ကဗ်ာအႏုပညာလက္ရာေတြကုိ ဖန္တီးသူကုိယ္တုိင္ အမွတ္တံဆိပ္တစ္ခုခု ခြဲျခားေျပာျပပါ။ ကုိယ့္ အႏုပညာကုိယ္တျခားသူေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ ေျပာပါလို႔ ေမးရင္ ဘယ္လိုေျဖၾကမလဲ။ တခ်ဳိ႔ ကဗ်ာဆရာေတြ/ကဗ်ာဖတ္သူေတြကေတာ့ ကဗ်ာအႏုပညာကုိ အမည္အမွတ္တံဆိပ္ေတြ တပ္တာ
အေပၚယံ ကိစၥေတြပဲလို႔ ယူဆၿပီး ႏွစ္သက္လက္ခံမႈ မရွိၾကဘူး။ ကုိယ့္ အျမင္ေျပာရရင္ ကဗ်ာကုိယ္တုိ္င္ကုိက
တျခား အႏုပညာ အမ်ဳိးအစားေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေနတဲ့ စာေပပုံသ႑ာန္တစ္မ်ဳိးပဲေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ေမးတာပါ။
ကၽြန္ေတာ္ အာရံုတိမ္းညြတ္ေနရတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားကေတာ့နီယိုေမာ္ဒန္ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိေရးသားေနတဲ့ ကဗ်ာေတြကေတာ့ ေရွ႕တိုးေနာက္ဆုတ္ပါပဲ။ နီယိုေမာ္ဒန္ဆီကိုေရြ႕ေနရင္းနဲ႔ပဲ နီယိုကဗ်ာေတြဖန္တီးလိုက္ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြဖန္တီးလိုက္ ေရွ႕တိုးေနာက္ဆုတ္သြားေနတယ္။ကဗ်ာအနုပညာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တျခားအရာ၀ထၳဳေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အမွတ္တံဆိပ္နဲ႔ ကင္းလြတ္တယ္ဆိုတာလံုး၀မရွိပါဘူး။ လက္ရွိဖန္တီးျဖစ္ေနတဲ့ အနုပညာအမ်ိဳးအစားလို႔ေမးရင္ နီယိုေမာ္ဒန္လို႔ေျဖပါရေစ။
၅။ညီေလးတုိ႔ အေနနဲ႔ ကဗ်ာအႏုပညာ လက္ရာတစ္ခုကုိ ဘယ္လို အေတြးအေခၚ ဘယ္လို အာရုံခံစားပုံဘယ္လို အတတ္ပညာပုိင္း နည္းစနစ္ပုိင္းေတြနဲ႔ ေရးသားဖန္တီးေနၾကသလဲ။ ကဗ်ာေရးသားျခင္းရဲ့ေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္လို ေနာက္ခံ အယူအဆနဲ႔ ခံယူ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြ ရွိေနၾကသလဲ။
ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကိုေရးတဲ့အခါကိုယ္ပိုင္အာရံုခံစားမႈနဲ႔ေရးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ရွိတယ္လို႔အခိုင္အမာယံုၾကည္တယ္။ အာရံုခံစားပံုကို ျဗဲလရမ္းမထားထားဘူး။ Direction ေတြ၊ လမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႔ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ အာရံုခံစားပံုမွာရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ၊ ဦးတည္ရာေတြ တိတိက်က်ရွိတယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့အတတ္ပညာပိုင္းမွာေတာ့ Neo Modern ကိုအသံုးျပဳတယ္။ကဗ်ာေရးတဲ့ေနာက္ကြယ္မွာ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဘာသာေရးကိုးကြယ္မႈမရွိတာကစလို႕ သေဘာထားႀကီးမားျပင္းထန္တဲ့လူငယ္ နိုင္ငံေရးသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္ေနတာေတြ၊ ပရဟိတအလုပ္အကိုင္ေတြကို တစိုက္မတ္မတ္ ၀ါသနာအရအေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္တာေတြ ဥပမာ- လက္ရွိအသက္(၂၀)အရြယ္မွာတင္ သူငယ္တန္းကေန ဆယ္တန္းထိသင္တဲ့ကိုယ္ပိုင္ပရဟိတစာသင္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းကို ဦးစီးဖြင့္လွစ္ခဲ့တာေတြ၊ ပါတီနိုင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ပါတီေပၚမွာ Hard Liner တစ္ေယာက္ျဖစ္သည္အထိရပ္တည္ေနတာေတြအဆံုး ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေရးသားျခင္းရဲ႕ အာရံုခံစားမႈေတြကို ေနာက္ကြယ္ကေနတစ္မ်ိဳး၊ေရွ႕တင္တစ္မ်ိဳး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ကြယ္ကေနအယူအဆနဲ႔ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြ ေျပာျပရရင္ ကဗ်ာေရးဟန္အသစ္ေတြကို ေသေလာက္ေအာင္ဘယ္လိုပဲရွာေဖြနိုင္နိုင္လက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားစြဲျမဲဆုပ္ကိုင္ထားတဲ့ ကဗ်ာအိုေဟာင္းအယူအဆေတြကို မေတာ္လွန္မၿဖိဳဖ်က္နိုင္ရင္ခရီးမေရာက္နိုင္ဘူးလို႔ ေျပာပါရေစ။
၆။ျမန္မာႏုိင္ငံက ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ အယ္လ္ပီ စသျဖင့္နဲ႔ ပုိ႔စ္္ေမာ္ဒန္ ပထမမ်ဳိးဆက္ စာေပအယူအဆေတြကုိလက္ခံယုံၾကည္တဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြမွာ ကဗ်ာဆရာရဲ့ တစ္သီးပုဂၢလအာရုံခံစားမႈကုိ အဓိကမထားတဲ့၊ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္ရဲ့ အေၾကာင္းအရာ အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳခ်င္တဲ့ အယူအဆမ်ဳိးေတြရွိေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီ အယူအဆေတြက ၁၉ ရာစုအလယ္ပုိင္းေလာက္က ျပင္သစ္နဲ႔ အဂၤလန္ႏုိင္ငံေတြမွာေခတ္စားခဲ့တဲ့ Aestheticism ရဲ့ စာေပအႏုပညာ အယူအဆေတြ။ Oscar Wilde တုိ႔လို ကုိယ္တုိ႔ဆီမွာဆုိရင္ဆရာသစာနီတုိ႔လိုေပ့ါ အႏုပညာရသအဓိက၀ါဒီေတြက သန္႔စင္တဲ့ အႏုပညာဟာ
လူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ ကုိယ္က်င့္တရားဆုိင္ရာ ဆုံးမသြန္သင္မႈေတြနဲ႔ မေရာေထြးသင့္ဘူးလို႔ယူဆခဲ့ၾကတယ္။ အႏုပညာဟာ အႏုပညာအတြက္ဆုိတဲ့ ေၾကညာခ်က္က Aestheticism ရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္ အယူအဆေပ့ါ။ညီေလးတုိ႔ အျမင္ကေရာ...ကဗ်ာအႏုပညာမွာ ကဗ်ာဆရာရဲ့ တစ္သီးပုဂၢလ အာရုံခံစားမႈနဲ႔
ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္အေပၚ အျမင္ေတြ ပါသင့္ မပါသင့္။
သန္႔စင္တဲ့အနုပညာဟာ လူမႈေရး၊ နိုင္ငံေရး၊ ကိုယ္က်င့္တရားဆိုင္ရာဆံုးမသြန္သင္မႈေတြနဲ႔ မေရာေထြးရဘူးဆိုတဲ့ အယူအဆကို လံုး၀ျငင္းဆန္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္စကားကိုငွားသံုးရရင္ ထမင္းစားတာလည္း နိုင္ငံေရး၊ လမ္းေလွ်ာက္တာလည္း နိုင္ငံေရးပဲေလ။ ဒါေၾကာင့္ကဗ်ာအနုပညာမွာ ကဗ်ာဆရာရဲ႕ တစ္သီးပုဂၢလအာရံုခံစားမႈနဲ႔ ေခတ္စနစ္လူမႈ ၀န္းက်င္ေပၚ အျမင္ေတြပါသင့္တယ္လို႔ယူဆတယ္။
၇။ကုိယ့္ အျမင္ေျပာရရင္ ျမန္မာစာေပေလာကမွာ Realism အယူအဆနဲ႔ တန္ဖုိးစံႏႈန္းေတြကုိ စြဲလမ္းဆုပ္ကုိင္ထားတဲ့အယ္ဒီတာေတြနဲ႔ စာေရးဆရာေတြ ရွိေနလို႔ ျမန္မာ၀တၳဳတုိ/ အက္ေဆး အေရးအသားေတြဟာ Realismနယ္ပယ္ထဲမွာပဲ ပိတ္မိေနၾကၿပီး ျမန္မာစကားေျပယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ဖြံၿဖဳိးတုိးတက္မႈ မရွိဘဲႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရပ္တန္႔ေနတာလို႔ ျမင္မိတယ္။ ၁၉၉၅ ၀န္းက်င္ကေန ၂၀၀၅ ေလာက္အထိ ေခတ္စားရွင္သန္ခဲ့တဲ့ေမာ္ဒန္နဲ႔ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ စကားေျပေတြကေတာ့ ျခြင္းခ်က္ေပါ့ေလ။ ကဗ်ာအႏုပညာမွာ ဆုိရင္လည္းModern Conservative ျဖစ္ေနတဲ့ ၀ါရင့္ ၀ါႏုကဗ်ာဆရာေတြ၊ အယ္ဒီတာေတြ ကဗ်ာဖတ္ ပရိသတ္ေတြရွိေနၾကေသးတယ္ ထင္တယ္။ အဲဒီလို Modern Conservative ေတြကုိ ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္ေရးကုိမလိုလားတဲ့သူေတြ၊ အေႏွာင့္ အယွက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစမယ့္ သူေတြလို႔ဆုိႏုိင္မလား။
ဆိုနိုင္တာေပါ့။ သိပ္ကိုဆိုနိုင္တာေပါ့။ဒီလူေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြက ျဖဳတ္-ထုတ္-ရွင္း ဒါမွမဟုတ္ ျဖဳတ္-ထုတ္-သတ္လုပ္ပစ္ရမယ့္လူေတြေပါ့။ ဒါမွလည္း အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားတစ္ခု လံုးကမ်က္ကြယ္ျပဳထားတဲ့ျမန္မာစာေပတိုးတက္မႈလမ္းေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူငယ္ေတြဖန္တီးတဲ့ အခါ ေအးေအးလူလူနဲ႔ဖန္တီးလို႔ရမွာေလ။
၈။အြန္လိုင္း ကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈဘက္ တစ္ခ်က္ေလာက္ လွည့္ၾကည့္လိုက္ရေအာင္။ အြန္လိုင္းက ကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ကဗ်ာေတြအေပၚ ညီေလးတုိ႔ အျမင္ကုိ အုပ္စုနဲ႔ အမ်ဳိးအစားေတြ ခြဲျခားေ၀ဖန္ေပးပါ။ အြန္လိုင္းနဲ႔ပရင့္တ္မီဒီယာ ပဋိပကၡ ကိစၥ၊ အႏုပညာဗီဇနဲ႔ ကဗ်ာဖန္တီးမႈ အေတြ႔အၾကဳံ အႏုအရင့္ကိစၥ၊ အယ္ဒီတာမရွိတဲ့ မီဒီယာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ကဗ်ာကုိယ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးလို႔ရေနတဲ့ အခြင့္အလမ္းရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲ ေကာင္းက်ဳိး ဆုိးက်ဳိး၊ အနုပညာ အဆင့္အတန္း သိပ္မရွိတဲ့ ကဗ်ာေတြေအာက္ကLike & Comment ကိစၥေတြက အစေပ့ါ။
အြန္လိုင္းနဲ႔ ပရင့္ ပဋိပကၡဟာ အြန္လိုင္းကလူ႔ညစ္ေထးေတြေၾကာင့္စခဲ့တာလို႔ ယူဆတယ္။ အနုပညာနဲ႔ ကဗ်ာဖန္တီးမႈ အေတြ႔အၾကံဳ အနုအရင့္ကလည္းပရင့္ကဗ်ာဆရာေတြက သာတယ္ဆိုတာ အထူးေျပာစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီကအြန္လိုင္းကဗ်ာဆရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ အယူအဆခ်င္းမယွဥ္နိုင္တဲ့အခါ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာတိုက္ခိုက္မႈေတြကို ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ကေလးဆန္ၾကတယ္။ ပရင့္မွာကေတာ့ အသက္ငယ္ငယ္၊ ႀကီးႀကီးစည္းလြတ္၀ါးလြတ္မျဖစ္ၾကဘူး။ ကဗ်ာေတြေအာက္က like and comment ကေတာ့ ခင္မင္မႈအရ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ေျမွာက္ထိုးပင့္ေကာ္လုပ္တာကလြဲလို႔ ကဗ်ာေလာကအေပၚ ထူးျခားတဲ့သက္ေရာက္မႈမ်ိဳး မေပးစြမ္းနိုင္ၾကပါဘူး။ကၽြန္ေတာ္လည္း ရံဖန္ရံခါ အြန္လိုင္းေပၚကဗ်ာေတြတင္ပါတယ္။ ေနာက္ခံအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ဘေလာ့နဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ေဖ့ဘြတ္ခ္ စာမ်က္နွာေပၚက မိတ္ေဆြေတြ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ေတြ ပရိတ္သတ္ေတြဖတ္ဖို႔ပါ။
၉။ျမန္မာကဗ်ာေလာကမွာ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္ခံစား ေ၀ဖန္မႈ လုပ္ၾကတဲ့အခါ တန္ဖုိးထား နားလည္ခံစားမႈ(Appreciation ) နဲ႔ ေကာင္းဆုိး ေ၀ဖန္ ခ်ဥ္းကပ္သုံးသပ္( Criticize ) လုပ္တာ ဆုိၿပီးႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားလုံး လုပ္ေဆာင္ၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဆရာျမဇင္၊ ဆရာ မင္းလွညြန္႔ၾကဴး၊ ဆရာမ်ုဳိးသန္႔၊ကုိမင္းခက္ရဲ၊ သူရနီတုိ႔ရဲ့ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္မႈေတြက Criticize ဘက္ကုိ အေလးသာၿပီး ဆရာေမာင္သာခ်ဳိနဲ႔ကုိ ေအာင္ခင္ျမင့္တုိ႔က Appreciation ဘက္ကုိ အေလးသာတယ္လို႔ ကုိယ္ ျမင္တယ္။ ျမန္မာကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးအေပၚညီေလးတုိ႔ရဲ့ အျမင္။ ၿပီးေတာ့ အခု ႏွစ္ပုိင္း အြန္လုိင္းမွာ သေဘာထားအျမင္မ်ုဳိးစုံနဲ႔လူေျပာသူေျပာမ်ားေနတဲ့ ေမာင္ဂ်ဳိကာရဲ့ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္မႈေတြနဲ႔ လူမႈေရး ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြအေပၚအျမင္။
ျမန္မာစာေပအေပၚေ၀ဖန္ခ်က္ေတြမွာ (Appreciation) ေရာ (Criticize) ေရာလိုအပ္ပါတယ္။ ေမာင္ဂ်ိဳကာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေျပာရရင္ သူဟာ ယူဆခ်က္၊ေတြးဆခ်က္ေတြေကာင္းေပမယ့္သူ႔ထက္ အယူအဆေရးရာသာလြန္တဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြကို မနာလိုျဖစ္ေနတတ္ၿပီး ပုဂၢိဳလ္ေရးေဖာ္တိုက္ခိုက္မႈေတြျပဳလုပ္တဲ့အတြက္ ေအာက္တန္းက်သူတစ္ေယာက္အျဖစ္ ရႈျမင္ပါတယ္။
၁၀။၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ျပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာ အခင္းအက်င္းမွာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာ၊ အယ္လ္ပီ၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊စမ္းသပ္၊ ဖလာ့ဖ္၊ စကားေျပကဗ်ာ စသျဖင့္ ကဗ်ာအယူအဆ/ အမ်ဳိးအစားေတြ ရွိေနၾကတယ္။ ေခတ္ျပဳိင္ကဗ်ာ(Contemporary Poetry) ဆုိတဲ့ ေ၀ါဟာရအေပၚမွာလည္း အျမင္နဲ႔ ၀ိ၀ါဒ အမ်ဳိးမ်ုဳိး ကြဲျပားေနၾကတယ္လို႔ထင္တယ္။ ကုိေဇာ္ေဇာ္ထြန္းကေတာ့ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာလို႔ ျမန္မာလို မေျပာဘဲ ContemporaryPoetry လုိ႔ အဂၤလိပ္လို တုိက္ရုိက္ သုံးႏႈန္းေျပာဆုိဖုိ႔ အၾကံေပးထားတယ္။ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာဆုိတာတခ်ဳိကဗ်ာဆရာေတြ ယူဆေနသလို ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္ တစ္ခုလား။ ဒါမွမဟုတ္ ၂၀၁၀ အလြန္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာအသစ္ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ ကဗ်ာအမ်ုဳိးအစားသစ္ေတြကုိ ျခဳံငုံေခၚေ၀ၚတဲ့ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ ေ၀ါဟာရတစ္ခုလား။ညီေလးတုိ႔ ဘယ္လို ခြဲျခားနားလည္ထားလဲ။ ညီေလးတုိ႔ အျမင္နဲ႔ဆုိရင္ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကုိေရာ၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာစာရင္းထဲ ထည့္မလား။ ခ်န္ထားခဲ့ခ်င္လား။ ၿပီးေတာ့ လာမယ့္ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအတြင္း ေခတ္ျပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ့ အလားအလာ။ ဘယ္လို ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားေတြ ဆက္လက္ ရွင္သန္ရပ္တည္ေနႏုိင္မယ္ ထင္လဲ။ ဘယ္လို ကဗ်ာ အမ်ုဳိးအစားသစ္ေတြ အသစ္ ေပၚေပါက္ ထြန္းကားလာမယ္လုိ႔ခန္႔မွန္း ထင္ေၾကးေပးမလဲ။
ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဆိုတာ ၂၀၁၀ အလြန္မွာေပၚေပါက္လာတဲ့ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားသစ္ေတြကို ျခံဳငံုသံုးထားတဲ့ အသံုးအနႈန္းတစ္ခုလို႔ပဲ နားလည္ထားပါတယ္။ေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ၂၀၁၀အလြန္ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာစာရင္းထဲ ထည့္မယ္။ လာမယ့္ (၁၀)စုနွစ္အတြင္းမွာလက္ရွိ လူငယ္ေတြအားေကာင္းေမာင္း သန္ျဖစ္ေနတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ရယ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆာ့ဖ္ေမာ္ဒန္တခ်ိဳ႕တစ္၀က္ရယ္၊အျခားအမ်ိဳးအစားေတြ အနည္းအက်ဥ္းရယ္ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနမယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒီဂ်စ္တယ္ေတြ အီလက္ထရစ္ကယ္ေတြနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားသစ္ေတြ ထြက္ေပၚလာမယ္လို႔ ယူဆတယ္။
Q- ဆရာေအာင္ရင္ၿငိမ္း
A- ေရႊၾကယ္မိုး
